مطمئنا برای همه شما پیش آمده است که حیوان خانگیان دچار زخم و جراحت شده باشد. شما به عنوان والدین یک حیوان خانگی باید بدانید که چطور می توانید جراحات را تا رسیدن به مراکز درمانی مدیریت کنید.
اما پیش از هرچیز لازم است بدانید زخم ها چه انواعی دارند تا بدانید بسته به زخمی که ایجاد شده است چه کارهایی لازم است انجام دهید.
1- زخم های سطحی:
این زخم ها در حد یک خراشیدگی پوست همراه با سرخی سطح پوست و جدا شدن کمی از موهای بدن می باشد. معمولا خون ریزی زیادی ندارند و بعد از چند دقیقه به طور خود به خود خون ریزی چنین زخم هایی متوقف می شود و شما می توانید با یک مدیریت ساده شامل ضد عفونی محل زخم به سیستم ایمنی و ترمیمی بدن حیوانتان اجازه دهید خودش به حل مشکل بپردازد.
2- زخم های نیمه عمیق:
در بروز این زخم ها علاوه بر آسیب به پوست به بافت های زیرین نیز آسیب وارد شده است. معمولا خون ریزی بیشتر است و ممکن است در صورتی که شما اقدامی نکنید خون ریزی مدت بیشتری ادامه پیدا کند و به مداخله شما نیاز است. اگرچه این زخم ها هم بعد از طی مدت زمانی در صورت سلامت سیستم انعقادی خون بندی می شوند اما شما می توانید با اقدام فوری از هدر رفت خون جلوگیری به عمل آورید.
برای مدیریت چنین زخم هایی می بایست ابتدا زخم را خوب ضدعفونی کنید و سپس به منظور خون بندی یک گاز استریل را روی موضع زخم گذاشته و برای چند لحظه فشار دهید تا خون بندی انجام شود
3- زخم های عمقی و پارگی های شدید:
در صورتی که جراحت وارد شده بسیار جدی باشد لازم است به سرعت حیوان خانگی خود را به مراکز درمانی ارجاع دهید. بنابراین به صورت اورژانسی تنها تعداد زیادی گاز استریل را در موضع زخم قرار داده و روی زخم را با فشار دست تا رسیدن به درمانگاه، به منظور خون بندی نگاه دارید. بسیار مهم است که از هدر رفت خون جلوگیری به عمل آورید و با فشار دست خون بندی را تسریع کنید.
باید بدانید که تنها درمان چنین زخم هایی ارجاع به بخش جراحی برای مدیریت صحیح زخم و در صورت نیاز بخیه زدن می باشد.
نکات:
1- ضد عفونی کننده های زخم:
به منظور شست و شو ضد عفونی زخم بهترین انتخاب و در دسترس ترین آن سرم فیزیولوژی یا همان سرم شست و شوی نمکی (نرمال سالین NaCl) می باشد که می توانید همیشه در منزل یک بسته سرم کوچک داشته باشید. اما بهترین ضدعفونی کننده ای که می توانید برای تمامی زخم ها از آن استفاده کنید، دهان شویه کلرهگزیدین است که با کمترین آسیب زخم را از آلودگی ها پاک می کند. به عنوان آخرین انتخاب بتادین را در لیست خود قرار دهید و این نکته مهم را بدانید که از بتادین غلیظ نباید برای ضدعفونی محل زخم استفاده کرد بلکه لازم است مقدار اندکی بتادین با مقدار زیادی سرم فیزیولوژی رقیق شود و سپس برای ضدعفونی زخم از آن استفاده شود. ید موجود در بتادین می تواند ترمیم زخم را به تعویق بیاندازد بنابراین از ریختن بتادین غلیظ بر روی زخم خودداری نمایید.
2- در صورت وجود شکستگی های باز که سر استخوان از بافت بیرون زده است در صورت وارد آوردن فشار بالا به محل زخم ممکن است میزان شکستگی و آسیب را بیشتر کنید بنابراین در صورت خون ریزی با فشار ملایم گاز استریل آن را مهار کنید و در اسرع وقت حیوان را به مراکز درمانی منتقل کنید.
3- از ریختن پودر آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین، ریختن پمادهایی که نمیدانید برای زخم ممکن است اثرات سوء داشته باشد خودداری کنید و عمر پانسمان را به دامپزشک بسپارید.
4- در صورتی که به دامپزشک دسترسی ندارید مراحل زیر را طی کنید:
تا جایی که می توانید بدون کشیدن پوست و وارد آوردن آسیب به پوست موهای اطراف زخم را کوتاه کنید (دقت کنید که به علت کش سانی بیشتر پوست حیوانات در صورتی که هنگام کوتاه کردن موها پوست را بکشید ممکن است سهوا پوست را برش دهید)، پس از تراشیدن موها نوبت به ضدعفونی میرسد که پیشتر توضیح داده شد، و در نهایت با یک گاز استریل تمیز می توانید روی زخم را بپوشانید و از چسب های مخصوص پانسمان برای نگه داشتن پانسمان روی عضو استفاده کنید. دقت کنید به هیچ عنوان نباید چسب پانسمان خون رسانی به عضو را مختل کند بنابراین نباید محکم بسته شود.
در صورتی که می خواهید زخم را با یک محافظ خوب کاور کنید می توانید مقداری عسل روی زخم بزنید و سپس با گاز استریل آن را بپوشانید. عسل خاصیت ضدعفونی کنندگی ، ضد التهابی و ضد قارچی دارد بنابراین بهترین انتخاب و در دسترس ترین آن در موارد اورژانسی محسوب می شود.
دکتر بهاره آقابیگی - دامپزشک