به نام خدا
علل ادرار کردن خارج از ظرف خاک در گربه ها چیست؟
گربه ها به طور غریزی برای دفع در خاک چاله ای حفر می کنند و هم ادرار و هم مدفوع خود را داخل خاک انجام میدهند. اما گاه دیده می شود گربه ای خارج از ظرف خاک ادرار کرده است و این موضوع علاوه بر اینکه در محیط منزل برای اعضای خانواده ناخوشایند است، موضوعیست که می بایست بررسی گردد و علت آن کشف شود.
عللی که ممکن است سبب شوند گربه ای خارج از ظرف مخصوص خاک به دفع بپردازد می تواند دلایل پاتولوژیک (مرتبط با بیماری)، رفتاری و یا محیطی داشته باشد.
عوامل محیطی:
1- کوچک بودن ظرف خاک:
شما برای تهیه ظرف خاک لازم است جثه بزرگسالی گربه خود را در نظر بگیرید و متناسب با جثه ای که احتمالا پس از بلوغ کسب خواهد کرد ظرف خاک مناسب را برای او تهیه کنید. البته این موضوع بسیار مهم است که بدانید بچه گربه ها نیاز به ظرف خاک کم ارتفاع دارند تا به راحتی بتوانند به آن رفت و آمد کنند.
2- مملو شدن خاک از ادرار و مدفوع
گربه ها در محیط خارج از خانه برای دفع به منابع نا محدود خاک دسترسی دارند و در هر زمان می توانند به خاک تمیز و فاقد مدفوع و ادرار دسترسی پیدا کنند اما در محیط منزل لازم است شما به طور مداوم خاک را عاری از فضولات نگه دارید تا گربه برای دفع در خاک احساس خوشایندی داشته باشد. همچنین خوب است در بهترین حالت هفته ای یکبار ظرف خاک را با آب داغ وکمی صابون بشویید ودر صورتی که خاک همچنان قابل مصرف است با قرار دادن آن در محیط بازمثل تراس، حیاط یا پشت بام اجازه دهید تا آفتاب به خاک بتابد و بوی نامطلوب از آن دور شود و یا در ایده آل ترین حالت کل خاک را تعویض نمایید.
3- کم بودن تعداد ظروف خاک در منزل
همیشه به عنوان یک قانون کلی در نظر داشته باشید که تعداد ظروف خاک در منزل باید از فرمول زیر پیروی نماید:
تعداد ظروف خاک = تعداد گربه + 1
این بدان معناست که شما باید همیشه یک ظرف خاک بیشتر از تعداد گربه هایتان داشته باشید
4- کم بودن ارتفاع و حجم خاک داخل ظرف خاک
گربه ها علاقمند هستند در خاکی با عمق مناسب مدفوع کنند این ارتفاع می بایست کافی باشد و در صورتی که ستون خاک کم ارتفاع باشد گربه ممکن است نسبت به دفع در آن احساس خوشایندی نخواهد داشت و احتمال دارد خارج از ظرف خاک نیز به دفع بپردازد
5- عطری بودن خاک:
اگرچه از دید ما خاکی که دارای اسانس عطری باشد بهتر به نظر میرسد، برای گربه ها ممکن است این عطر ناخوشایند باشد و تمایل به دفع در چنین خاکی نداشته باشند
6- ظرف خاک مسقف یا غیر مسقف:
برخی گربه ها نسبت به مسقف بودن ظرف خاک حساس هستند و با قرارگیری در فضای بسته برای دفع احساس عدم امنیت می کنند و یا از اینکه بوی مواد دفعی در فضای بسته توالت میپیچد احساس بدی پیدا می کنند.
7- قرار گرفتن ظرف خاک در مکانی نامناسب:
می بایست ظرف خاک را در محلی آرام و فاقد رفت و آمدهای مکرر قرار دهید، همچنین بهتر است در نزدیکی پنجره ، تلوزیون، ضبط صوت، ماشین لباسشویی و هر وسیله دیگری که مولد اصوات ناگهانی و بلند باشد قرار نگیرد تا گربه بتواند در هنگام دفع آرامش کافی داشته باشد.
عوامل رفتاری:
1- نشان دادن اعتراض:
در صورتی که گربه شما روحیه حساسی داشته باشد ممکن است در مقابل عواملی که موجبات نارضایتی او را فراهم می کنند با ادرار کردن خارج از ظرف خاک اعتراض خود را به شما نشان دهند. این نوع دفع معمولا در مکانی انجام میگیرد که شما روی آن حساس هستید مثل روی تخت، مبل، لباسهای شما که در سبد لباس های نیازمند شست و شو قرار داده شده اند یا حتی لباس های داخل کمد.
2- علامت گذاری محیط:
این یک تظاهر عادی رفتاری در گربه ها طی دوره بلوغ و تولید مثل است که به صورت اسپری کردن ادرار به سطوح عمودی مانند دیوار، پرده ، مبل و ستون و … می باشد. اگرچه چنین رفتاری بیشتر در گربه های نر غیر عقیم قابل مشاهده است، گربه های ماده عقیم نشده نیز در طی دوره فحلی (همان دوره تولید مثلی) چنین کاری را برای علامت گذاری محیط و نشان دادن آمادگی تولید مثلی خود به سایر گربه ها، انجام خواهند داد.
علاوه بر ادرار کردن در محیط، مدفوع کردن روی سطوح قابل دسترس یکی دیگر از تظاهرات علامت گذاری است که گربه ها خصوصا گربه های نر در صورتی که در کنار تعداد زیادی گربه نر دیگر زندگی کنند برای نشان دادن قدرت و غلبه خود بر دیگران انجام خواهند داد.
لازم به ذکر است چنین رفتارهایی در مورد گربه هایی که در میان تعداد بیشتری گربه زندگی می کنند بیشتر دیده می شود اما این بدان معنا نیست که درمیان گربه هایی که به تنهایی در منزل نگهداری می شوند دیده نخواهد شد. همچنین بروز چنین رفتاری در صورت عقیم سازی به موقع رفع خواهد شد اما در صورتی که مدت زیادی از بلوغ گذشته باشد ممکن است این خصیصه رفتاری به صورت عادتی نامطلوب در گربه شما شکل بگیرد که با عقیم سازی نیز همچنان شاهد انجام آن باشید.
3- علامت گذاری تعلقات:
گربه ها ممکن است در صورت علاقه به یک شي و یا حتی یک فرد مقداری از ادرار خود را به آن بپاشند. این رفتار همانند رفتار قبل به منظور نشانه گذاری آن چیزهایی به کار می رود که بخشی از قلمرو آنها محسوب می شود و تظاهرات آن در گربه های غیر عقیم بیشتر است.
بیماری ها:
در صورتی که گربه شما به مشکلات مجاری ادراری مبتلا باشد نیز ممکن است در مکان نامناسب ادرار نماید. در این حالت معمولا محل دفع در نزدیکی ظرف خاک و یا در محل استراحت گربه تان است و نشان دهنده این است که گربه شما دچار تکرر در ادرار، سوزش، درد یا ناراحتی در دستگاه ادراری می باشد.
در این حالت لازم است نحوه ادرار کردن او در ظرف خاک را بررسی نمایید و در صورتی که یکی از موارد زیر را مشاهده نمودید به دامپزشک مراجعه نمایید:
1- قوز کردن و تلاش بیش از حد برای دفع ادرار
2- دفع قطره قطره ادرار
3- کاهش یا افزایش بیش از حد مقدار دفع
4- بیش از حد نوشیدن آب
5- وجود خون در ادرار
6- میو میو کردن یا خر خر کردن بیش از حد حین دفع
7- مراجعات مکرر به ظرف خاک و عدم دفع
به طور کلی اگر شما سرپرست یک گربه پرشین هستید لازم است در سنین زیر یکسال حتما جهت بررسی سلامت دستگاه ادراری او را مورد چکاپ رادیولوژی و سونوگرافی قرار دهید تا کلیه ها به منظورغربالگری کیست مورد بررسی کامل قرار گیرند و در صورت وجود رسوبات و سنگ در مجاری ادراری درمان به موقع صورت گیرد.
همچنین در گربه های موبلند گاهاً دیده می شود که مدفوع خارج از ظرف خاک و در فاصله کمی با آن دیده می شود. مطمئن شوید که موهای اطراف مقعد را به خوبی کوتاه کرده اید چرا که به طور معمول مدفوع با چسبیدن به موهای اطراف مقعد به خارج از ظرف خاک کشیده می شوند.
دکتر بهاره آقابیگی- دامپزشک